Praca stanowi całkiem istotny element naszego życia. Warto więc dokładnie przemyśleć i zaplanować kolejne kroki naszej ścieżki zawodowej. Oprócz analizy mocnych oraz słabych stron warto bowiem określić nasze wartości. To one są jak stalowa konstrukcja wysokiej jakości, która tworzy trwały fundament. Właśnie o wartościach jest dzisiejszy artykuł. Zapraszam do krótkiej lektury.
Spis treści
Czym są wartości?
Wartości to najprościej mówiąc wszystko, co uznajemy w życiu za ważne, bardzo ważne i najważniejsze dla nas samych. W kontekście kariery zawodowej możemy je określić jako rzeczy, w które pracownicy wierzą i którymi kierują się podczas wykonywania swoich obowiązków. To także czynniki, które wpływają na sposób interakcji z innymi osobami i często definiują rodzaj wyzwań, jakie podejmujemy na drodze zawodowego rozwoju.
Człowiek, który uświadomi sobie swoje wartości, często komunikuje się lepiej, potrafi budować silniejsze relacje, skuteczniej osiągać cele. Co oznacza, że świadomość swoich wartości ma wpływ na wszystkie sfery życia, zarówno prywatne, jak i zawodowe.
Od czego zacząć?
Przede wszystkim: jeśli jesteś liderem, zawsze zaczynaj od siebie. Wartości mają to do siebie, że łączą się w grupy, które tworzą system – więc każdy z nas ma własny system wartości. Zarówno w sferze zawodowej i osobistej, nasze systemy wartości dotykają i nakładają się na systemy innych ludzi. Ważne jest, by dostrzec i docenić ten fakt. Niemożliwym jest, by każdy miał taki sam system wartości, ale odnalezienie kilku wspólnych punktów w relacji z drugą osobą sprawia, że czujemy się połączeni we wspólnym świecie.
Pierwszym krokiem do głębszego zarządzania, dotykającego sfery wartości jest to, by poznać swój własny system wartości w życiu prywatnym i zawodowym, a potem doprowadzić do jego integracji.
Drugi krok: jeśli znasz już swój system wartości, możesz zacząć szukać odpowiedzi na pytanie, jakimi wartościami kierują się ludzie, którym przewodzisz.
Warto uważnie słuchać tego, co mówią ludzie w zespole. Jak możesz poznać wartości członków swojego zespołu? Możesz je dostrzec w codziennych rozmowach. Jeśli ktoś przychodzi do Ciebie i mówi: „Jest tak i tak, ale chciałbym, i jest dla mnie bardzo ważne, byśmy mieli większy porządek w tym podziale zadań, bo mam wrażenie, że mamy tutaj dezorganizację, chaos…”. Jaka wartość się za tym kryje? Słyszysz o potrzebie porządku, harmonii, organizacji.
Jeśli przychodzi ktoś do Ciebie i opowiada o zadaniach, które realizuje, wspominając bardzo często o relacjach i wykazując, że jakaś współpraca jest trudna – możesz szukać głębiej, zadając pytanie: „Jaka ważna jest dla Ciebie wartość? Jak ważna jest współpraca?”. Z drugiej strony, jeśli ktoś z czymś się nie zgadza, zadania są dla niego trudne i nie może się przełamać do pewnych rzeczy, powiedz: „Słyszę, że jest to dla Ciebie trudne. Powiedz, czego dotyczy ta trudność? Czego Ci brakuje? Jaka wartość jest nie realizowana, skoro jest Ci trudno?”.
Jaki jest mój system wartości?
Określając swoje wartości dobrze jest kierować się przede wszystkim sercem, nie intelektem, który często chce się dostosować do otoczenia, spełnić czyjeś wymagania, które Ty intepretujesz, jako Twoje. Odpowiadając intuicyjnie, tak jak czujesz, na pytanie „co jest moją wartością”, będziesz najbliżej prawdy. Wartością może być na przykład rodzina, zdrowie, rozwój duchowy, miłość, szczęście, prawda, uczciwość, wolność, prostolinijność, wiedza, praca, pasja, podróże, spokój, niezależność i wiele innych, bo każdy człowiek jest inny i ma inny system wartości.
Wartości są kompasem, z którego dobrze jest korzystać przy podejmowaniu różnych życiowych decyzji, również wtedy jeżeli decyzje, które podejmujemy budzą w nas wiele wątpliwości. Pod wartościami kryją się emocje i uczucia, których chcemy doświadczać w życiu. W oparciu o swoje wartości możesz realizować całe swoje życie w każdym jego obszarze.
Cechy, które budzą się pod wpływem wartości
Wartości nadrzędne stają się impulsem, pod którego wpływem uruchamiają się wyjątkowe cechy, do tej pory uśpione; dzięki nim odnajdujemy w sobie moc, by być lepszymi dla siebie i innych, by działać i zmieniać się. Oto te wartości:
– ODWAGA, czyli śmiała i świadoma postawa polegająca na wypowiadaniu się i postępowaniu zgodnie z własnymi przekonaniami bez względu na konsekwencje.
– WYTRWAŁOŚĆ, czyli konsekwentne zmierzanie do postawionego celu; jest to bardzo ważna cecha, która dużo bardziej pomaga w realizacji zamierzeń niż na przykład inteligencja.
– DETERMINACJA, czyli zdecydowane dążenie do osiągnięcia celu bez względu na trudności; determinacja stanowi potężną siłę pozwalającą pracować ciężko i bez wytchnienia – taka praca nie zmęczy, a może stać się prawdziwą pasją.
– ENTUZJAZM, czyli zaangażowanie i gotowość do działania połączone z radością wynikającą z osiągania zamierzonych celów.
– OPTYMIZM, czyli skłonność do dostrzegania we wszystkim dobrych stron i wiara w pomyślny rozwój wydarzeń.
– WIARA WE WŁASNE MOŻLIWOŚCI (może wydawać się nieracjonalna) polega na silnym wewnętrznym przekonaniu, że zdołamy osiągnąć zamierzony cel.
– DYSCYPLINA WEWNĘTRZNA, czyli narzucanie rygorystycznych reguł postępowania i podporządkowanie się im.
– POKORA, czyli świadomość własnej niedoskonałości polegająca na przykład na umiejętności przyznawania się do błędów.
– PANOWANIE NAD SOBĄ, czyli umiejętność kontrolowania swoich myśli, odczuć, odruchów i zachowań.
– CIERPLIWOŚĆ, czyli umiejętność wytrwałego czekania i znoszenia ze spokojem przeciwności.
– GOTOWOŚĆ DO OKAZYWANIA MIŁOŚCI rozumiana jako ciepło i pozytywna energia odczuwana wewnątrz nas, emanująca z nas i promieniująca na innych.
– ŁAGODNOŚĆ, czyli dobroć i wyrozumiałość, które mogą iść w parze z miłością.
Kiedy wyzwolimy w sobie te 12 przymiotów, zaczną one harmonijnie ze sobą współpracować i tworzyć zarys silnego charakteru. Im szybciej odkryjemy, co jest dla nas w życiu najważniejsze, tym prędzej wprawimy w ruch te wspaniałe cechy.
Źródła wartości
System wartości każdego człowieka wywodzi się z kilku źródeł. Kształtują go: środowisko, w jakim się wychowujemy, tradycja, kultura, religia, wykształcenie, autorytety, doświadczenia, osobiste predyspozycje psychologiczne, moda, a nawet epoka, w której żyjemy, czy szerokość geograficzna.
Ostatecznym źródłem wartości pozwalających na stworzenie autonomicznego, indywidualnego systemu jest aktywność własna jednostki. Na bazie własnych doświadczeń, wiedzy i refleksji weryfikujemy zapożyczony system i tworzymy swój własny, który jednak może zawierać wartości wyznawane przez rodziców i przyjaciół.
Gdy nie mamy autonomicznego, indywidualnego systemu wartości i pozostajemy na poziomie wyznawania wartości preferowanych przez innych, nasz rozwój zostaje zahamowany. Stajemy się wówczas osobami zewnętrznie sterowanymi, czyli sterowanymi przez wartości innych ludzi. Uważamy, że od nas nic nie zależy, poddajemy się więc prądowi życia, który znosi nas na mieliznę rozwoju. Nawet jeśli mamy pragnienia, nie stają się one naszymi celami, bo nie wierzymy, że ich osiągnięcie zależy od nas samych. Stajemy się coraz bardziej sfrustrowani, nieusatysfakcjonowani, a ostatecznie nieszczęśliwi. Ale nawet będąc w takim stanie, osoby zewnętrznie sterowane nie starają się wziąć odpowiedzialności za swoje życie i czegoś w nim świadomie zmienić; przerzucają winę na innych ludzi, na system polityczny, ekonomiczny, a nawet Boga i w poczuciu krzywdy pozostają nadal bierni.
Znaczenie wartości w życiu zawodowym
Już podczas rozmowy kwalifikacyjnej możemy porozmawiać o naszych oczekiwaniach oraz tym, co jest dla nas istotne. Dzięki temu zwiększamy szansę na satysfakcję z przyszłej pracy. Wartości wyznawane przez pracowników mają też duże znaczenie w procesie ich motywowania.
Bardzo istotne jest uświadomienie sobie, czego oczekujemy od pracy i w jakim stopniu zawód ten koresponduje z tym, kim jesteśmy. Pierwszym krokiem, który możemy zrobić, jest zastanowienie się nad tym, co najbardziej lubimy robić i dlaczego.
Odnalezienie tego, co nas najbardziej motywuje, na pewno ułatwi nami dalsze kroki w karierze. Dzięki temu łatwiej będzie nam określić, czy dane stanowisko będzie dopasowane do naszych potrzeb i wartości. Oczywiście potrzeby te mogą się zmieniać wraz z wiekiem, zmianą naszej sytuacji życiowej czy nabieranego doświadczenia zawodowego. Niemniej warto, bez względu na etap kariery poświęcić chwilę i zastanowić się, w co tak naprawdę wierzymy. Uwzględnienie tych aspektów w planowaniu dalszej ścieżki zawodowej pozwoli nam czerpać większą radość i satysfakcję z każdego kolejnego wyzwania.
Tekst powstał na podstawie mojej książki pt. Inaczej o dobrym i mądrym życiu – rozdział 2 – Inaczej o wartościach.
